رخساره ها، محیط رسوبی، دیاژنز و کیفیت مخزنی سازند فهلیان در میدان نفتی درود، خلیج فارس، ایران

سازند فهلیان با سن کرتاسه پیشین (معادل سازند یاماما) و بخش منیفا با سن تیتونین تا والانژین (واحد کربناته فوقانی سازند انیدریتی هیث) از مهمترین سنگ‏های مخزنی در شمال غرب خلیج فارس می‏باشند. در این مطالعه توالی مذکور در میدان نفتی درود واقع در خلیج فارس (فلات قاره ایران) در جزیره خارک مورد مطالعه واقع گردید. بخش منیفا شامل 45 متر رسوبات میکروبیال، لایه‏های استروماتولیتی، ترومبولیتی و سنگ‏های آهکی دولومیتی می‏باشد که به صورت پیوسته بر روی انیدریت‏های تود‏ه‏ای هیث نهشته شده‏است. سطح فرسایشی در رأس آن و در زیر سازند فهلیان، واضح و با انحلال متئوریکی شدید مشاهده می‏گردد. در ادمه توالی، سازند فهلیان شامل 270 متر سنگ‏های آهکی است که به صورت پیوسته به آهک‏های آرژیلی و مارلی سازند گدوان تبدیل می‏شود. در این پژوهش، به منظور شناسایی ریزرخساره‎‏ها، محیط رسوبی، دیاژنز و کیفیت مخزنی سازند فهلیان و بخش منیفا در میدان نفتی درود از 351 متر مغزه، مربوط به چاه‏های d-101p، d-103wi، d-106p و kg-18 استفاده گردید. پس از توصیف مغزه‏ها، 772 عدد مقاطع نازک میکروسکوپی (مطالعات پتروگرافی)، 3 عدد مقطع نازک میکروسکوپی صیقلی (مطالعات کاتدولومینسانس)، 87 نمونه مغزه (آزماش xrd)، 22 نمونه مغزه (آزمایش جذب اتمی)، 1134 عدد پلاگ (آزمایشات روتین مغزه) بررسی و مطالعه گردید. براساس مطالعات انجام شده، بخش کربناته منیفا شامل 7 ریزرخساره نهشته شده در پهنه جزر و مدی می‏باشد که منحنی تغبیرات سطح نسبی آب دریا در این بخش، نشان‏دهنده 5 سیکل پسروی است و در انتها به سطح ناپیوستگی ختم می‏گردد. با پیشروی دریای کرتاسه، سازند فهلیان شامل 11 ریزرخساره در زیر محیط‏های لاگون باز، لاگون محصور و سد کربناته نهشته می‏شود. توالی عمودی سازند فهلیان نشان‏دهنده ته‏نشست رسوبات گل پشتیبانِ لاگونی در قاعده و بخش تحتانی است که به سمت رأس توالی به نهشته‏های دانه پشتیبان سدی تبدیل می‏شود. نهایتاً در انتهای توالی رسوبگذاری مجدد نهشته‏های گل‏پشتیبان مشاهده می‏گردد. کانی شناسی اولیه سنگ‏های آهکی فهلیان از نوع آراگونیتی و سیستم دیاژنزی حاکم بر آن از نوع نیمه بسته تا باز است. کلیه ریزرخساره‏های بخش کربناته منیفا (mf18- mf12)به دلیل عملکرد آب‏های جوی و انحلال شدید از کیفیت مخزنی بالایی برخوردارند. در حالی‏که در سازند فهلیان، تنها ریزرخساره‏های (mf5- mf1) در صورت حفظ تخلخل اولیه (بین ذره‏ای ) و یا انحلال ثانویه دارای کیفیت مخزنی مطلوبی می‏باشند. واژگان کلیدی: سازند فهلیان، سازند یاماما، بخش منیفا، ریزرخساره‏ها، محیط رسوبی، دیاژنز، کیفیت مخزنی، میدان نفتی درود، خلیج فارس.